Rozsądnie o oglądaniu programów telewizyjnych przez dzieci i grach komputerowych

Szczegóły

Opublikowano: środa, 10, kwiecień 2013 20:23

Administrator

Odsłony: 2418

W rozmowach z rodzicami słyszymy: Wojtek ma dopiero sześć lat a już  potrafi nie tylko uruchomić komputer ale i  korzystać i Internetu.... Krzyś  nie chce się bawić zabawkami tylko każdą wolną chwilę spędza przed telewizorem...Kasia, uczennica klasy pierwszej,  dzisiaj mnie  zaskoczyła opowiadając o grze komputerowej dzięki której odbyła wirtualną podróż  do innego świata...

Mali i starsi uczniowie po powrocie ze szkoły  zagospodarowują sobie wolny czas tak:  zasiadają wygodnie np. z chipsami przed telewizorem i oglądają wybrany przez siebie  program  albo grają w gry komputerowe. Czasami  też  poruszają się  w sieci Internetu szukając odpowiedzi na interesujące ich   pytania.   Wszyscy są z tego faktu zadowoleni zarówno dzieci jak i  rodzice: dzieci bo nikt od nich niczego nie chce,  a rodzice bo wreszcie  mają trochę  czasu  dla siebie. Często jest też   tak, że dorośli akceptują a nawet  zachęcają  do oglądania programów telewizyjnych szczególnie o charakterze edukacyjnym  gdyż dzięki nim dziecko nie tylko zdobywa wiedzę,  poznaje bogactwo świata, którego nie zobaczy w otaczającej rzeczywistości ale i rozwija swoje zainteresowania.

Telewizja i komputer to dobrodziejstwo cywilizacji, narzędzia  zdobywania wiedzy. Jeżeli korzystanie przez dzieci z tych nowoczesnych nośników informacji jest kontrolowane to przynosi oczekiwane i  pozytywne rezultaty. Niestety często jest tak, że dzieci oglądają w telewizji  przypadkowe programy,  grają w gry o wątpliwych walorach edukacyjnych i wówczas pojawiają się problemy wychowawcze i edukacyjne.  Nikt już nie ma wątpliwości, że telewizja, komputer, Internet to:

• okno na świat. Tu zobaczy się to, czego nie zobaczy się w otaczającej rzeczywistości np. wieloryby w oceanie, misie koala śpiące na drzewach, niespotykane w regionie zamieszkania zjawiska przyrodnicze a nawet start rakiety kosmicznej;
• sposób rozbudzania zainteresowań. Tu można zgłębić  tajniki astronomii zobaczyć planety, komety, podziwiać ich wygląd i uzyskać odpowiedź na wiele trudnych  pytań, a potem wybrać się z rodzicami do obserwatorium astronomicznego. Można też poznać  życie codzienne dzieci różnych narodów a potem czasie wakacji wraz  z rodzicami  uczestniczyć w tradycyjnych zajęciach,  zabawach  i obrzędach ludowych. Oglądanie na ekranie wspaniałych budowli, tras komunikacyjnych, bajecznych  parków i ogrodów  może przyczynić się do rozbudzenia zainteresowań architekturą (w tym zieloną), projektowania z oklejonych papierem kolorowym  pudełek po zapałkach i materiału przyrodniczego  osiedli mieszkaniowych itp.;
• jeden ze sposobów  uczenia pożądanych zachowań. Bohaterowie filmów są postaciami najczęściej  naśladowanymi przez dzieci. Ponieważ  prezentują różne  zachowania  i postawy  dlatego warto po obejrzeniu  filmu  porozmawiać z dzieckiem o tym , co było dobre a co złe w  zachowaniu bohatera a także wyjaśnić  dlaczego tak nie należy postępować lub   w jaki sposób można naprawić wyrządzoną krzywdę;
• sposób rozbudzania dziecięcej ciekawości. Program telewizyjny może być wstępem do poznawania świata np.  przyrodniczego, technicznego, społecznego. Dziecko po obejrzeniu filmu o życiu  niedźwiedzia polarnego może w książeczkach dla dzieci  lub encyklopedii poszukać ciekawostek o niedźwiedziach np.: Jaka jest masa  niedźwiedzia polarnego ? Ile lat żyje na wolności a  ile w ogrodach zoologicznych? Kiedy i gdzie rodzą się małe niedźwiadki? itp.  Ten film może być inspiracją do poznania innych niedźwiedzi

 Ale programy telewizyjne i  komputerowe mogą być też  zagrożeniem dla rozwoju fizycznego,  intelektualnego i społeczno - moralnego. Badania wykazały, że dzieci, które spędzają wiele czasu przed ekranem telewizyjnym rozwijają się wolniej. Wolniej uczą się mówić, posiadają mniejszy zasób słów, później nabywają umiejętność czytania i pisania oraz  gorzej się uczą. Dzieje się tak dlatego, że dzieci poznają otaczającą rzeczywistość poprzez zmysły: smak węch, wzrok, słuch, dotyk. Im one są  wrażliwsze tym bogatsze jest poznanie świata. Niestety ekran telewizora pobudza tylko wzrok i słuch i dlatego brak innych doznań przyczynia się do uboższego poznawania rzeczywistości.

Siedzenie przed ekranem telewizora lub monitorem komputera powoduje, że dziecko nie ma czasu ani na   spacery i wycieczki ani na  gry i zabawy sportowe  a przecież aktywność ruchowa, szczególnie na powietrzu,  ma ogromny wpływ na zdrowie i rozwój fizyczny dzieci. Brak czasu na zabawę zabawkami i zabawę z  rówieśnikami  może być przyczyną trudności: w nawiązywaniu kontaktów z innymi dziećmi, nabywaniu umiejętności zgodnego współdziałania,  ustalaniu  i przydzielaniu  ról społecznych, przestrzeganiu  umów,  negocjowaniu np. tematu zabawy i podejmowaniu decyzji. 

Niestety ani  oglądanie telewizji ani   gry  komputerowe  nie są  rozrywkami  zespołowymi. Dlatego dzieci spędzające dużo czasu przed ekranem mają mniejszy kontakt
z rówieśnikami  nawet wtedy, gdy wspólnie oglądają film czy grają w grę. Spędzanie czasu przed ekranem telewizyjnym przyczynia się do niekontrolowanego spożywania np.  słodyczy,  chipsów itp. Dzieci wpatrzone w ekran nawet nie wiedzą kiedy  pochłaniają jedną paczkę chipsów za drugą   i zachowują się tak, jakby cały świat to było tylko to, co jest  na ekranie. Takie zachowania są  bardzo niepokojące gdyż z jednej strony mają negatywny wpływ na zdrowie a z drugiej strony dzieci tak silnie identyfikują się  bohaterem filmu (gry), że nie odróżniają fikcji od świata realnego. Brak kontaktu z rodzicami i  rozmowy na temat  zachowania się bohatera, wyjaśnienia  sposobu jego postępowania,  oceny  co dobre a co złe powoduje, że dziecko naśladuje zachowanie swojego idola i powtarza to, co widziało na ekranie.

  O oddziaływaniu gier  komputerowych

Rozpowszechnianie komputerów wzrasta bardzo szybko. W niedługim czasie  komputer będzie tak powszechny jak telewizor. Wzrastająca popularność gier nie pozostaje bez wpływu na psychikę  i zachowania dzieci.  Badania wskazują, że 95% gier pokazuje treści  agresywne a więc zabawa polega na walce z różnymi istotami: ludźmi, zwierzętami
i przy użyciu różnych narzędzi (broni). Oglądanie scen agresywnych przyczynia się do wzrostu przemocy i agresywnych zachowań dzieci, które przecież  naśladują zachowania swoich idoli. Dziecko grające w grę z wątkami drastycznymi aby wygrać musi identyfikować się z agresorem i  dokonywać przemocy. Wprawdzie są to czynności symulowane  i dzieją  się  w wirtualnym świecie  to jednak przyzwyczaja się ono do takich scen a wielokrotne ich oglądanie osłabia zdolności empatyczne. Ponadto dzieci te cechuje większa impulsywność,  koncentracja na sobie, swoich potrzebach, nastawienie na podporządkowywanie sobie innych, mniejsze uwrażliwienie na dobro i zło, zawężenie zainteresowań a nawet napastliwość i podejrzliwość.  Gry komputerowe  z niebezpiecznymi  treściami  kojarzą przemoc z nagrodą, gdyż  dziecko otrzymuje punkty za pokonanie przeciwnika lub jego wyeliminowanie  i w związku z tym  ma poczucie sukcesu.

Na szczęście na rynku mamy dla uczniów gry edukacyjne, tematyczne, sportowe, strategiczne, dzięki którym dzieci rozwijają swoje zainteresowania np. przyrodnicze, matematyczne, językowe. Ponadto doskonalą umiejętności czytania, pisania i liczenia.  Usprawniają też  koordynację wzrokowo - ruchową, pamięć, pobudzają wyobraźnię a także rozwijają  myślenie strategiczne. Wygrywając dziecko wzmacnia poczucie własnej wartości,
 a porażkę odbierają jako błąd a nie jako katastrofę. Dlatego dorośli kupując grę komputerową powinni z uwagą  czytać informacje umieszczone na opakowaniu. Zwykle w prawym górnym rogu opakowania znajduje się informacja podająca wiek dziecka, dla którego przeznaczona jest gra lub ikonka PEGI informująca, że gra nie zawiera niepożądanych treści. Dobierając tematykę gry należy wziąć pod uwagę zainteresowania dziecka  (przygodowe, logiczne, zręcznościowe) lub wybrać grę z ulubionym bohaterem dziecka (Kubuś Puchatek itp.)  

Rady i wskazówki dla rodziców dzieci korzystających  z telewizji, Internetu i grających w gry komputerowe

Granica wieku korzystania z nowoczesnych nośników informacji wyraźnie obniżyła się. Już dzieci w wieku przedszkolnym korzystają z komputera a nawet Internetu. Dlatego konieczne jest:

• ustalenie limitu czasowego oglądania telewizji lub korzystania z komputera. Wszystko zależy od wieku dziecka i umiejętności skupiania uwagi . Może to być jedna godzina dziennie ale w dwóch porcjach lub 45 minut w jednej porcji. Po wyłączeniu telewizora (komputera) należy dziecku zaproponować  obejrzenie lub przeczytanie książeczki, wspólną zabawę, pomoc w przygotowaniu posiłku, nakryciu  stołu, spacer lub wyjście na rower itd.;
• oglądanie razem z dzieckiem programu telewizyjnego  aby pytaniami  zachęcić dziecko do  wypowiadania się na temat tego, co widzi, co się zdarzyć może, kto ma rację, który bohater się podoba a który nie i dlaczego.
• przeprowadzeniem z dzieckiem rozmowy o sposobie korzystania z komputera, Internetu  zaletach  i zagrożeniach wynikających z posługiwania się nimi ; 
• ustalenie zasad korzystania Internetu np. bez  podawania  informacji o sobie takich jak:  imię i nazwisko, wiek, adres zamieszkania i  szkoły, numeru telefonu i tylko wtedy, gdy dorośli są w domu;
• wybieranie tylko tych programów telewizyjnych i gier komputerowych  które przeznaczone są dla dzieci. Dorośli powinni być zorientowani w tematyce programów  telewizyjnych i  gier komputerowych  aby  uniemożliwiać dzieciom  oglądanie  filmów ze scenami np.  przemocy czy  strachu.  Sceny straszne wzbudzają strach dlatego oglądając wspólnie z dzieckiem  program  na bieżąco należy komentować to, co na nim się dzieje.
• traktowanie telewizji jako rozrywki a nie jako nagrody lub kary. Nie należy sadzać dziecka przed telewizorem tylko dlatego, że było grzeczne, lub żeby odpoczęło. Telewizor nie może też być wykorzystywany ani jako nagroda ani jako kara, gdyż może przyczynić się do  ukształtowania  złych  nawyków.
•   konsekwentne przestrzeganie zasady: najpierw wywiązanie się z obowiązków  a potem dopiero korzystanie z komputera.

Oglądanie telewizji,  gry komputerowe, to nie może być styl spędzania wolnego czasu lecz rozrywka od czasu do czasu sprawiająca przyjemność. Zadaniem dorosłych jest nie tylko zapoznanie dzieci z innymi atrakcyjnymi   formami  spędzania czasu ale wspólne z dziećmi  gry i zabawy na powietrzu dzięki którym poprawią w znaczący sposób swoją sprawność fizyczną.

Na podstawie www.men.gov.pl

• « poprz.
• nast. »